محققان با توجه به افزایش دمای اقیانوس ها به دلیل تغییرات اقلیمی می گویند با گرم شدن پهنه آبی شمال اقیانوس هند باید خود را برای توفان های حاره ای بیشتر آماده کنیم.
توفان حاره ای که ۱۵ خرداد ماه (پنجم ژوئن) برای اولین بار مشاهده شد، به عنوان طولانی ترین توفان در تاریخ مستند این پهنه آبی وارد کتاب رکوردها شد. روز ششم این توفان بیپورجوی نامیده شد که به زبان بنگالی به معنای فاجعه است. این توفان حاره ای که به عنوان یک توفان بسیار شدید دسته بندی شد ۱۳ روز و سه ساعت طول کشید. میانگین عمر یک توفان حاره ای در این دسته بندی در زمان باران های موسمی در این آب ها ۶ روز و سه ساعت است.
توفَند به یک سامانه جوی به شدت متلاطم می گویند که مشخصه آن یک مرکز کم فشار است که همراه با بارندگی شدید توأم با بادهای با سرعت و سیلاب است. پدیده توفند با نام‌های دیگری مانند چرخند حاره‌ای (tropical cyclone)، توفان حاره‌ای (tropical storm)، توفان چرخندی (cyclonic storm) و وافشار حاره‌ای (tropical depression) نیز شناخته می‌شود.
مونسون (مانسون)، یا باران موسمی در تعریف سنتی، به بارش ماه‌های ژوئن، ژوئیه، اوت و سپتامبر گفته می‌شود و علت اصلی شکل‌گیری آن، تغییر سالانه بسیار زیاد دما در مناطق بزرگ خشکی در مقایسه با سطوح اقیانوس‌های مجاور است. ناحیه اقیانوسی حاره‌ای، به ویژه دریای عمان، خلیج بنگال و اقیانوس هند مهم‌ترین منبع دمایی و رطوبتی هستند که انرژی لازم برای ادامه گردش بزرگ مقیاس مونسون و فعالیت پیوسته آن برروی شبه‌قاره هند را فراهم می‌کند.
توفان بسیار قدرتمند کیار که اکتبر ۲۰۱۹ بر فراز شمال اقیانوس هند رخ داد، ۹ روز و ۱۵ ساعت طول کشید. طولانی ترین توفان حاره ای ۴۶ سال پیش بر فراز خلیج بنگال رخ داد.
توفان حاره ای نوامبر ۱۹۷۷ در منطقه شمال اقیانوس هند ۱۴ روز و ۶ ساعت طول کشید. دانشمندان دامنه طولانی توفان های حاره ای را به افزایش دمای سطح دریا به دلیل گرم شدن کره زمین نسبت می دهند.
از بسیاری جهات، توفان حاره ای یپورجوی بسیاری از دانشمندان هندی را غافلگیر کرد. این توفان که بیشترین زمان را داشت، در مرحله شروع باران های موسمی جنوب غرب آغاز شد. این توفان ۹ بار تغییر مسیر داد و مسافت ۲ هزار و ۵۲۵ کیلومتر را دربرگرفت تا در نزدیکی بندر جاخاو در گجرات فرود آمد.
امواج بلند در آبهای شمال اقیانوس هند
براساس اعلام سازمان هواشناسی هند، حدود ۶۶ توفان حاره ای (حداکثر سرعت باد پایدار۶۲ کیلومتر در ساعت) در سال های ۱۹۶۵ تا ۲۰۲۲ بر فراز این پهنه آبی ایجاد شده است. از این تعداد، هشت توفان در این مدت به ساحل گجرات رسیدند.
نتایج یک تحقیق در سال ۲۰۲۱ در مورد "وضعیت متغیر توفان های حاره ای در شمال اقیانوس هند" نشان داد فراوانی، مدت و شدت توفان ها در این آبها به میزان قابل توجهی افزایش یافته است.
در حالی که تعداد توفان های حاره ای در منطقه ۵۲ درصد افزایش داشته، میزان افزایش توفان های حاره ای بسیار شدید ۱۵۰ درصد بوده است.
علاوه بر این، شدت توفان های حاره ای در این پهنه آبی حدود ۲۰ تا ۴۰ درصد افزایش یافته است. علاوه بر این، در دو دهه گذشته طول مدت توفان های حاره ای در این منطقه ۸۰ درصد بیشتر شده است. مدت توفان های حاره ای بسیار شدید ۲۶۰ درصد رشد داشته است. افزایش توفان های حاره ای در این پهنه آبی نگران کننده است، زیرا این منطقه رطوبت بادهای موسمی منطقه جنوب غرب را تغذیه می کند که ستون فقرات اقتصاد است.
از آنجایی که توفان های حاره ای رطوبت را از بین می برند، در نهایت جریان بادهای موسمی را ضعیف می کنند. امسال، ال نینو، که مشخصه آن آب های گرم در اقیانوس آرام است و باران های موسمی را تضعیف می کند، قوی تر شده است و تأثیر منفی بیشتری بر باران های موسمی دارد.
دکتر روکسی متیو کول، دانشمند اقلیم شناس موسسه هواشناسی گرمسیری هند گفت: این بار، شروع ضعیف و با تاخیر باران های موسمی، همراه با گرمای فوق العاده، شرایط را برای شکل گیری توفان حاره ای بیپرجوی هموار کرد. دمای سطح آبهای منطقه ۲ تا ۴ درجه سانتی گراد بالاتر از حد معمول بود که گرما و رطوبت بیشتری را که برای طوفان شدید ضروری است، تامین کرد.
تضعیف بادهای موسمی
تغییرات اقلیمی باعث افزایش سیکلوژنز یا چرخندزایی در اقیانوس هند شده است که نتیجه آن ضعیف شدن باران های موسمی است. دمای آستانه برای تشکیل یک توفان حاره ای، ۲۶ درجه سانتیگراد است، اما هنگام چرخندزایی بیپورجوی، دمای سطح دریا در محدوده ۳۰-۳۲ درجه سانتیگراد بود.
دانشمندان این شرایط را به افزایش دمای اقیانوس ها به دلیل تغییرات اقلیمی نسبت می دهند. همچنین، انرژی انباشته توفان حاره ای (ACE) که معیار انرژی کل باد در طول عمر یک توفان است، در پهنه آبی شمال اقیانوس هند تقریباً سه برابر شده است که این امر به ظرفیت فاجعه توفان می افزاید.
∎