وابستگی اروپا به واردات انرژی به خصوص واردات گاز، به نقطه ضعف اقتصاد اروپا تبدیل شده و آینده رقابت پذیری این قدرت صنعتی را در هاله‌ای از ابهام فرو برده است.
ماریو دراگی، رئیس سابق بانک مرکزی اروپا و نخست وزیر سابق ایتالیا، در نهم سپتامبر، گزارشی درباره رقابت پذیری اروپایی منتشر کرد و ضمن فراهم سازی ارزیابی جامعی درباره چالش‌های اقتصادی اروپا، راه‌کارهایی را پیشنهاد کرد. این گزارش، با واکنش‌های متفاوتی روبرو شده و برخی، دقیق بودن آن را ستایش کرده‌اند و برخی دیگر توصیه‌های آن را مورد انتقاد قرار داده‌اند.
ارزیابی دراگی از اقتصاد اروپا
دراگی در این گزارش، افول اقتصاد اروپا را برجسته کرده که با کاهش سهمش در تولید ناخالص داخلی و تجارت جهانی مشهود است. او این وضعیت را در درجه اول به تاخیر در بهره وری، به ویژه در دیجیتالی شدن نسبت داده که به شکاف قابل توجهی در رشد درآمد قابل تصرف در مقایسه با آمریکا منجر شده است.
این گزارش به ناپدید شدن بنیان‌هایی شامل امنیت انرژی و منابع رشد اشاره کرده که شکوفایی اروپا بر مبنای آنها، بنا شده است. این منطقه با مسائلی مانند فضای حمایت‌گرایی در سطح جهانی، یارانه‌های بخش تولید و سلطه فناوری چین مواجه است.
دراگی همچنین از واکنش نامنسجم اروپا به این چالش‌ها به ویژه در سیاست آب و هوا انتقاد و استدلال کرده تمرکز «قرارداد سبز» بر گذار انرژی، بدون ایجاد شغل و صنعت، به غیرصنعتی شدن منتهی شده است.
این گزارش وابستگی انرژی، شکاف سرمایه گذاری و مقررات بیش از حد را به عنوان موانع دیگری بر سر راه رقابت پذیری اروپا معرفی کرده است.
سه راهکار اصلی دراگی
۱- سیاست صنعتی: این گزارش با الهام از چین، از سیاست صنعتی قاطع‌تر حمایت می‌کند. دراگی، دسته بندی صنایع و بخش‌ها را بر اساس اهمیت استراتژیک آنها و انجام اقدامات مربوطه از جمله پذیرش واردات برای صنایع از دست رفته، ترویج تولید داخلی برای صنایع استراتژیک، توسعه سرمایه‌گذاری‌های مشترک و حمایت از صنایع نوپا پیشنهاد می‌کند.
۲- مقابله با شکاف سرمایه‌گذاری و نوآوری: دراگی خواستار افزایش گسترده سرمایه‌گذاری دولتی و خصوصی شده است که ۷۵۰ تا ۸۰۰ میلیارد یورو در سال برآورد می‌شود. او تکمیل «اتحادیه بازارهای سرمایه و اتحادیه بانکی» را توصیه کرده و از سرمایه گذاری عمومی مستقیم از طریق بدهی مشترک برای پروژه‌های اتحادیه اروپا حمایت کرده است.
۳- اصلاح اتحادیه اروپا برای انعطاف و کارایی: دراگی پیشنهاد کرده که بوروکراسی بیش از حد و قوانین آسیب‌رسان به خصوص قوانینی که بر اساس اصل احتیاط است، حذف شوند. او ارزیابی تاثیر بسته‌های قانون و ارزیابی سیاست‌ها را پس از اجرا پیشنهاد کرده است. این گزارش همچنین خواستار افزایش کارایی اتحادیه اروپا از طریق تمرکز سیاسی، از جمله گسترش رای دهی اکثریت واجد شرایط است.
مشکلات و راهکارهای انرژی
تمرکز اصلی این گزارش، «وابستگی انرژی اروپا» است که دراگی آن را، عامل تضعیف کننده مدل اقتصادی این منطقه می‌داند. وابستگی به گاز طبیعی وارداتی، به خصوص از روسیه، به قیمت بالای برق منجر شده و به مشاغل، به خصوص صنایع انرژی‌بری مانند مواد شیمیایی و متالورژی صدمه زده است. این مسئله، یک نقطه ضعف رقابتی جدی برای شرکت‌های اروپایی در مقایسه با همتایان آمریکایی خود ایجاد کرده است.
این گزارش همچنین از واکنش غیرمنسجم اروپا به بحران انرژی و چالش‌های سیاست اقلیمی، انتقاد کرده است.
او استدلال کرده که تمرکز «قرارداد سبز» بر گذار انرژی بدون توجه کافی به اشتغال‌زایی و صنعت، به غیرصنعتی شدن منجر شده است.
دراگی برای رسیدگی به مسائل انرژی، یک رویکرد چند وجهی را پیشنهاد کرده است:
ترویج و توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره‌وری انرژی: این گزارش بر نیاز به تسریع گذار به منابع انرژی تجدیدپذیر و بهبود کارایی انرژی در همه بخش‌ها تاکید کرده است.
سرمایه گذاری در زیرساخت‌های انرژی: دراگی خواستار سرمایه گذاری‌های قابل توجه در ارتقاء زیرساخت‌های انرژی، از جمله نوسازی شبکه‌های برق و توسعه اتصالات داخلی برای تسهیل یکپارچه سازی انرژی‌های تجدیدپذیر است.
اصلاح بازار انرژی اتحادیه اروپا: این گزارش از بازار انرژی اروپا یکپارچه تر و کارآمدتر، کاهش پراکندگی و ترویج رقابت حمایت کرده است.
سوالات بی‌پاسخ و تناقضات
در حالی که گزارش دراگی بینش‌ها و راهکارهای ارزشمندی را پیشنهاد کرده اما برخی از سوالات مهم را بی‌پاسخ گذاشته است. امکان سنجی تامین مالی اتحادیه اروپا از طریق بدهی و مسئولیت پاسخگویی به سرمایه گذاری‌های مولد، همچنان مایه نگرانی مانده است.
این گزارش همچنین از پرداختن به هزینه مدل اجتماعی اروپا و تاثیر آن بر سرمایه گذاری و رقابت اجتناب شده است. همچنین، این گزارش فاقد پاسخ‌های روشن درباره چگونگی جذب و حفظ استعدادهای برتر با حفظ ارزش‌های برابری‌خواهانه اروپا است.
گزارش ماریو دراگی به عنوان زنگ خطری برای اروپا عمل کرده و نیاز فوری به اصلاحات و سرمایه گذاری را برجسته می‌کند.
بر اساس گزارش اویل پرایس، این گزارش، سیاست صنعتی قاطع‌تر، افزایش سرمایه‌گذاری عمومی و اصلاحات نظارتی را برای رسیدگی به چالش‌های پیش روی اقتصاد اروپا پیشنهاد کرده اما سکوت گزارش در مورد هزینه مدل اجتماعی اروپا و پیچیدگی‌های جذب استعدادهای برتر، برخی از سوالات مهم را بی‌پاسخ گذاشته است. آینده رقابت پذیری اروپا در گرو رسیدگی به این مسائل و ایجاد تعادل بین رفاه اجتماعی و پویایی اقتصادی است.
انتهای پیام
∎