فردوسی حکیمی است که همه را به خردمندی فرا می‌خواند

 همایش «شکوه سخن پارسی» به ابتکار سفارت جمهوری اسلامی ایران و با همکاری اتحادیه نویسندگان تاجیکستان به مناسبت روز حکیم ابولقاسم فردوسی با حضور گسترده شخصیت های رسمی، ادبی، علمی، هنری و فرهنگی دو کشور هم زبان و هم فرهنگ ایران و تاجیکستان برگزار شد.

در ابتدای این همایش علمی و ادبی «محمد تقی صابری» سفیر جمهوری اسلامی ایران با استقبال گرم از شرکت کنندگان، گفت: حضور همه شما بزرگواران، اندیشمندان و فرهیختگان هم پیوند و هم سخن را در محل سفارت جمهوری اسلامی ایران خیر مقدم می گویم و صمیمانه خوشحالم که در جمع شما اصحاب دانش و فرهنگ کشور دوست و برادر، با خویشاوندان تاریخی خود با زبان شیرین پارسی که میراث هزار و اندی ساله نیاکان ماست، سخن می گویم. در گاه شمار جمهوری اسلامی ایران، روز 25 اردیبهشت به نامِ روز پاسداشت زبان پارسی و بزرگداشت حکیم ابوالقاسم فردوسی نام گذاری شده است.

 

فردوسی حکیمی است که همه را به خردمندی فرا می‌خواند

این مناسبت فرخنده را گرامی می داریم و به تمامی علاقه مندان این حماسه سرای بزرگ ایرانی و پیر فرزانه توس، به ویژه هموطنان ایرانی و  شما عزیزان هم فرهنگ و هم زبان تاجیک، تبریک می گویم.

محمدتقی صابری با تاکید بر اهمیت زبان فارسی، اظهار داشت: زبان پارسی زبان آدم الشعرا ابوعبدالله رودکی، ابوالقاسم فردوسی، ناصر خسرو قبادیانی، سعدی شیرازی، حافظ شیرازی مولوی و دیگر شاعران نامور برای همه ما مثل مادر عزیز و مقدس است. این زبان، هستی معنوی ما را در طول تاریخ تعیین و تامین کرده است. زبان پارسی همواره نشان کیستی و چیستی ما بوده است. در همه دوره‌های تاریخی پر فراز و نشیب، زبان مشترک پاسدار هویت ملی و فرهنگ غنی ما بوده است و زبان پارسی این وظیفه را در موقعیت‌های خطیر به بهترین نحو به انجام رسانده است.

وی ادامه داد: همین زبان پارسی بود که در قرن‌های نخست ظهور اسلام، موجب حفظ اصالت فرهنگ ایران زمین در بستر تمدن ساز اسلام شد. ما امروز هنوز در واقع به زبان فردوسی در هزار سال پیش حرف می‌زنیم و می خوانیم، در حالی که زبان‌های دیگر این طور نیستند؛ نسل امروزی انگلستان، زبان ویلیام شکسپیر را به آن معنا نمی‌فهمد؛ اگر برایش معنی و یا تفسیر نکنند، خوب متوجه نمی شود.

سفیر ایران در بخش دیگری از سخنان خود، تبیین کرد: امروز زبان مشترک ما درخت باروری را می‌ماند که ریشه های عمیق و شاخه های آن مظهر یگانگی فرهنگی ایران زمین است. وظیفه ماست که این درخت را از گزند زمانه حفظ کرده و برای آیندگان به میراث بگذاریم چنان که پیشینیان برای ما تلاش کردند و آن را به دست ما سپردند.

 

 

روز پاسداشت زبان پارسی و گرامیداشت حکیم فردوسی دعوت به شناخت قدر و قیمت زبان مادری و حفظ این میراث ارزشمند نیاکان است. چه خوش گفت روانشاد استاد مومن قناعت شاعر گرانقدر تاجیک:

قند جویی، پند جویی، ای جناب                هر چه می جویی، بجو

بیکران بحری است گوهر بی حساب          هر چه می جویی، بجو

پارسی گویی، دری گویی، ورا                   هر چه می گویی بگو

لفظ شعر و دلبری گویی ورا                      هر چه می گویی بگو

بهر من تنها زبان مادری ست                   همچو شیر مادر است

بهر او تشبیه دیگر نیست، نیست             چون که مهر مادر است

زین سبب چون غمزه های دلبرم                 دوست می دارم ورا

چون نوازش های گرم مادرم                       دوست می دارم ورا

 

محمد تقی صابری با طرح این دو پرسش که «به راستی اگر شاهنامه نبود چه می‌شد؟» و «راز ماندگاری شاهنامه چیست؟»، تصریح کرد: به این پرسش ها استاد محمدعلی اسلامی ندوشن اینچنین پاسخ می دهد: «واقعیت این است که اگر شاهنامه نبود ایران زمین حافظه تاریخی‌اش را از دست می داد یعن که از یک دورانی به قبل حافظه ما گم شده بود، نتوانسته بود به یاد آورد و البته ایران زمین، دوران تمدن‌سازی را گذرانیده بود و لازم بود این گذشته به یاد بماند و شاهنامه این کار را کرده است. هیچ کتاب دیگری نمیی توانست این کار را بکند. اگر شاهنامه نبود این حافظه از دست می‌رفت».

هزار سال است شاهنامه در دل و دست ایرانیان و پارسی زبانان و پارسی دوستان جای دارد، آنان این کتاب را می خوانند و عزیزش می دارند و بزرگانی مانند مولوی و سعدی و حافظ، ابیات آن را به تضمین و تلویح در شعر خود می گنجانند و برای تربت پاک آن پاکزاد طلب رحمت می کنند و حکیمان و عارفان و معلمان اخلاق از آن نکته ها می آموزند و مقالات و کتب خود را با ابیات آن زینت و طراوت می بخشند.

سفیر ایران ادامه داد: پیر فرزانه توس فردوسی بزرگ یادگارهای کهن مردم ایران زمین را به وجهی دلپذیر و دلنشین در قالب شاهنامه، عرضه کرد و با این یادگارهای مشترک برای مردمان ما یک «حافظة تاریخی جمعی» به وجود آورد و در یک کلام چنانکه خود می گوید «عجم»، یعنی ایرانیان را، با رنج سی ساله خود، «زنده» کرد و به آنان به عنوان ایرانی، «هویت» بخشید.

وی در بخش دیگری از سخنرانی خود، گفت: ما ایرانیان و تاجیکان، امروز حق داریم به خود ببالیم و افتخار کنیم که شاهنامه ای داریم با شصت هزار بیت، باقی مانده از هزار سال پیش که می توانیم آن را همه جا و نزد همه فارسی زبانان بخوانیم و بفهمیم و از آن لذت ببریم. به راستی کدام ایرانی و تاجیک است که این ابیات فردوسی را شنیده باشد و نفهمیده باشد.

به نام خداوند جـان و خـرد             کزین برتر اندیشه برنگذرد

خداوند نام و خداونـد جـای            خداوند روزی ده و رهنمای

خداوند کیوان و گردان سپهر            فروزندة ماه و ناهید و مهر

 

چهره فردوسی چهره یک «حکیم» است. حکیمی که همه را به خردمندی فرا می‌خواند. او خرد را در میان اوصاف آدمی از همه برتر می‌شناسد و در ستایش خرد می‌گوید:

خرد بهتر از هر چه ایزدت داد                            ستایش خرد را به از راه داد

خرد رهنمای و خرد دلگشای                           خرد دست گیرد به هر دو سرای

صابری در بخش پایانی سخنان خود، اظهار داشت: اینک مائیم و انسانی به نام «حکیم ابوالقاسم فردوسی» که هزار سال است استوار بر بلندای تاریخ ما ایستاده و ما را به وطن‌دوستی و خداپرستی دعوت می‌کند. ادب و حق‌شناسی اقتضا می‌کند او را گرامی بداریم و شاهنامه‌اش را که شاهکار ادبیات حماسی جهان است ارج بگذاریم.

در بخش های دیگری از این همایش «نظام قاسم» رئیس اتحادیه نویسندگان تاجیکستان، «علیرضا بیگدلی» معاون وزیر امور خارجه ایران،  «علیرضا قزوه» مدیر عامل موسسه شاعران پارسی زبان و همچنین «گلرخسار صفی»، «عسکر حکیم»، «رستم وهاب نیا» و «دارا نجات» شاعران سرشناس تاجیک در آثار و نقش فردوسی در تاریخ ادب فارسی صحبت و اشعاری از حکیم بزرگ و همچنین از خود در وصف فردوسی و شاهنامه قرائت کردند.

«مریم عیسی آوا» بازیگر نقش «تهمینه» در نمایش «رستم و سهراب»، «توره خان احمدخان» بازیگر نقش «توس» در فیلم «داستان سیاوش» (بر اساس شاهنامه)،  «قربان صابر» بازیگر نقش «فردوسی» در نمایش «فردوسی» که از هنرمندان مشهور تاجیک می باشند، پاره های را از نقش های خود و «دولت نذری» خواننده سرشناس تاجیک نیز چند آهنگ از شاهنامه اجرا کردند.

 

فردوسی حکیمی است که همه را به خردمندی فرا می‌خواند

«زائور داخته» فیلمبردار «رستم و سهراب» هم از خاطراتی را از روند تهیه و فیلم برداری تعریف کرد و دانش آموز «علیزاده» از شاهنامه ابیاتی را قرائت کرد.

در این مراسم در راستای توسعه همکاری های فرهنگی و ادبی بین دو کشور همزبان و هم فرهنگ ایران و تاجیکستان از چهار عنوان کتاب شعر شاعران برجسته تاجیک «عسگر حکیم»، «نظام قاسم»، «فرزانه خجندی» و «رستم عجمی» رونمایی شد.

«آرتیق قادر» هنرمند سرشناس تاجیک مجری این مراسم بود که با اجرای خوب و قرائت اشعار حماسی موجب ایجاد شور خاصی در مراسم شد.

در این مراسم از کلیپ شعر «جهان نغمه و خنیا، دل تاجیک و ایرانی» که توسط نظام قاسم رئیس اتحادیه نویسندگان تاجیکستان سروده شده و غز سوی  یکی از خوانندگان ایرانی آهنگسازی و خوانده شده است و توسط مرکز شعر و سرود صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران تهیه گردیده است، برای اولین بار در این مراسم رونمایی شد.

 

فردوسی حکیمی است که همه را به خردمندی فرا می‌خواند

همچنین پخش گزارش تصویری از حضور گروه نمایش فردوسی تئاتر «ابوالقاسم لاهوتی» و «مهربان نظراف» تاجیکستان در چهلمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر به عنوان مهمان ویژه، از دیگر بخش های این همایش بود.

سفیر جمهوری اسلامی ایران در پایان همایش به همه شرکت کنندگان یک جلد کتاب گزیده شاهنامه اهدا کرد.

شایان ذکر است این همایش با حضور گسترده شخصیت های سرشناس و مطرح ادبی، هنری، علمی و فرهنگی تاجیکستان برگزار شد.