شهرستان ساوه به عنوان دومین شهرستان استان مرکزی با برخورداری از جمعیتی بالغ بر ۳۵۰ هزار نفر دارای ساختار فرمانداری ویژه بوده و قطب صنعت و کشاورزی کشور به شمار می‌رود، چند محصول کشاورزی شاخص کشور را تولید می کند، بزرگترین شهر صنعتی کشور را در خود جای داده، به فاصله تنها نیم ساعت از پایتخت قرار دارد، اما از برخی زیرساخت‌های ضروری یک شهر در سطح خود محروم است.
ساوه از نظر درآمدزایی یکی از نقاط برخوردار کشور محسوب می‌شود. مهدی الیاسی سرپرست فرمانداری این شهرستان در دیدار اخیر خود با معاون وزیر بهداشت اعلام کرد که شهرستان ساوه به عنوان قطب صنعت ایران بالاترین درآمد مالیاتی را در بین شهرهای کشور داشته و بالاترین واریزی به خزانه دولت را دارد، اما بازگشت این واریزی در اعتبارات دولتی به خوبی دیده نمی‌شود و در عوض برخی آسیب‌های اجتماعی متاثر از فعالیت صنعت و کشاورزی در این منطقه مشاهده می‌شود که با تخصیص اعتبارات بیشتر می توان مانع از بروز این آسیب‌ها شد.
در واقع ساوه که از نظر درآمدی یک شهرستان برخوردار در کشور است، در تامین زیرساخت‌های ضروری بویژه در حوزه فرهنگی از نقاط کمتر برخوردار محسوب می‌شود، برای مثال نبود یک سینمای استاندارد در این شهر دلیلی برای این مدعاست و نشستن ساوجی ها بر روی صندلی استاندارد سینما به یک رویا و آرزوی دست نیافتنی برای آنها تبدیل شده است.
اگر تاریخچه احداث سینما در ساوه را مرور کنیم و صفحات تقویم فرهنگی این دیار را ورق بزنیم خواهیم دید که سینما فلسطین قدیمی‌ترین سینمای ساوه، افزون بر ۳۰ سال است که به دلیل طرح تعریض خیابان امام خمینی(ره) تخریب شده است و فعالیت مقطعی سینمای هلال احمر نیز که دارای یک سالن نمایش بود به دلیل بروکراسی اداری در همان دهه ۷۰ تعطیل شد.
پس از آن، سالها از نبود سینما در این شهر که نماد فقر فرهنگی به شمار می‌رود، گذشت و بالاخره سینمای فعلی ساوه که در اصل همان سالن نمایش "سلمان ساوجی" و تحت مدیریت اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی ساوه است در ۳۱ شهریورماه سال ۱۳۹۴ با اکران فیلم محمد رسول الله(ص) و با حضور مجید مجیدی کارگردان این فیلم فعالیت خود را در قالب سینما آغاز کرد که البته همین اندک نیز با استقبال قابل توجه مردم مواجه شد.
اکران این فیلم در این سالن با هدف احیای اینگونه فضاها در سراسر کشور انجام شد و بهانه‌ای شد تا برخی سالن‌های نمایشی موجود در حدود ۱۲۰ شهر کشور از جمله ساوه به عنوان سینما مورد بهره‌برداری قرار گیرند و اینگونه شد که پس از گذشت افزون بر ۲۰ سال محرومیت از این مزیت فرهنگی، درب‌های سینما در ساوه دوباره به روی مردم گشوده شد.
به گزارش ایسنا، سعید روستایی کارگردان فیلم ابد و یک روز که در ۱۱ خردادماه ۱۳۹۵ به منظور شرکت در نشست نقد و بررسی این فیلم در بین تماشاگران ساوجی حضور یافته بود، گفت: نبود سینما در ۲۰ سال گذشته ظلم به مردم ساوه بوده است. تعطیلی سه سینمای ساوه از ۲۰ سال گذشته هیچ توجیهی ندارد و من وقتی این موضوع را شنیدم، بسیار متاثر شدم.
وی با انتقاد از تعطیلی سه سینمای ساوه در ۲۰ سال گذشته و تغییر کاربری آنها، گفته بود: براساس قانون هیچ کس حق ندارد کاربری سالن سینما را تغییر دهد و مجموعه مدیریت شهری موظف به برخورد قانونی با تغییردهندگان کاربری سینماست. اداره امور مالیاتی و شهرداری‌ها موظف هستند از محل درآمد عوارض و مالیات در حوزه فرهنگی جامعه هزینه کنند و در این میان، ساخت سینما یکی از نیازهای اصلی حوزه فرهنگ است.
روستایی با اشاره به اینکه سالن فعلی که به سینما اختصاص پیدا کرده است به هیچ وجه زیبنده شهروندان ساوجی نیست، گفته بود: ای کاش مسئولان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به جای تبدیل سالن تئاتر این شهر به سینما، زمینه احداث یک سالن سینمای استاندارد را در این شهر فراهم می‌کردند تا هم مشکل هنرمندان تئاتر این شهر برطرف می‌شد و هم سینمای استانداردی در شان مردم شهر ساوه احداث می‌شد.
به گزارش ایسنا، هرچند با اکران فیلم محمد رسول الله(ص) در سال ۱۳۹۴ در سالن سلمان ساوجی، نام سینما بر این سالن گذاشته شد، اما در طول هفت سال اخیر درب‌های این باصطلاح سینما کج‌دار و مریز به روی مردم گشوده می‌شد و به بهانه موقوفه بودن ملکیت آن، هر از چندگاهی تعطیل می شد و با واسطه فرماندار و سایر مقامات استانی و شهرستانی مجددا فعالیت خود را از سر می گرفت و پس از مدتی باز هم به بهانه وقفی بودن ملکیت آن، تعطیل می‌شد و در روزهای اخیر هم که همین سینمای نصفه و نیمه هم دقیقا به همین بهانه تعطیل شده که گلایه شهروندان را باعث شده است.
تعجب وزیر ارشاد
بی توجهی به زیرساخت های فرهنگی در ساوه تنها کارگردان ابد و یک روز را متعجب نکرد، وزیر ارشاد نیز در سفری که طی روزهای پایانی سال گذشته به ساوه داشت، با ابراز تعجب از نبود سینما در ساوه گفته بود: مگر می‌شود یک شهرستان با بیش از ۳۰۰ هزار نفر جمعیت فاقد سینما باشد. بررسی کارنامه حوزه فرهنگ و هنر ساوه نشان می‌دهد که مشکلات جدی وجود دارد و این دولت قرار است در حل مشکلات عمل‌گرا باشد و فقط رویکرد شعاری نداشته باشد.
مهدی اسماعیلی وزیر ارشاد با تاکید بر اینکه مشکلات این شهرستان قابل حل است، گفته بود: برای احداث سینما در ساوه با اعطای تسهیلات ارزان قیمت به بخش خصوصی و تجهیز کامل توسط وزارت ارشاد، برنامه ریزی و حمایت خواهیم کرد.
او تاکید کرده بود که فعالیت‌های فرهنگی خیلی پرهزینه نیستند، ولی توجه خاصی طی چند دهه در حوزه فرهنگ به این شهرستان صورت نگرفته است.
سریال تعطیلی‌های مکرر سینمای ساوه که در روزهای اخیر نیز تکرار شده است بهانه‌ای شد تا در گفت‌وگو با مدیر کل فرهنگ و ارشاد اسلامی به بیان راهکارهای قانونی از سرگیری فعالیت تنها سینمای این شهر با وجود استانداردنبودن فضای آن بپردازیم.
هم افزایی بین بخشی، راهکار رفع مشکل سینمای ساوه
مدیر کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان مرکزی در گفت‌وگو با ایسنا، راهکار جلوگیری از تعطیلی تنها سینمای ساوه را هم افزایی بین بخشی بین دستگاه های اجرایی شهرستان دانست و اظهار کرد: اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی شهرستان ساوه با همه توان خود برای فعالیت سینمای این شهر پای کار بوده که شایسته تقدیر است اما برای جلوگیری از تعطیلی آن باید نماینده عالی دولت در شهرستان با برگزاری نشستی با حضور دستگاههای اجرایی ذیربط به این مسئله ورود پیدا کند.
سینا دلشادی با تاکید بر اینکه اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی به عنوان بخش دولتی نمی‌تواند مستقیما درآمدزایی داشته باشد، افزود: براین اساس باید زیرساخت‌های دولتی به بخش خصوصی واگذار شود و واگذاری به بخش خصوصی منوط به مالک بودن زیرساخت‌هاست.
وی با بیان اینکه مالکیت سینمای ساوه در اختیار اداره ارشاد نیست، گفت: طبق اسناد موجود، عرصه این زیرساخت فرهنگی، وقفی است و اعیان آن به اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان مرکزی متعلق است و چون عرصه مجموعه، وقفی است، واگذاری آن به بخش خصوصی براساس قانون شدنی نیست و چنانچه این سینما در چنین شرایطی فعالیت کند درآمدزایی از آن تخلف محرز است.
دلشادی تصریح کرد: به منظور بهره‌برداری از این فضای فرهنگی در قالب سینما و واگذاری به بخش خصوصی که با درآمدزایی همراه است باید صورتجلسه‌ای با مدیریت نماینده عالی دولت در شهرستان تنظیم شود و هر یک از دستگاههای ذیربط نقش خود را برای حل ریشه‌ای مسئله ایفا کنند تا این نوع فعالیت، تخلف تلقی نشود که تحقق این مهم نیازمند همکاری اداره اوقاف و دستگاههای نظارتی و بازرسی است تا به اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی مجوز داده شود در راستای بهره‌مندی مردم از مزیت فعالیت سینما، قانونمند عمل شده و سازوکار قانونی برای درآمد حاصله از آن اتخاذ شود.
وی افزود: دستگاه های اجرایی شهرستان باید مسئولیت فعالیت سینما را با شرایطی که عنوان شد بپذیرند و دستگاه های نظارتی و بازرسی که ایفای مسئولیت حقوقی می‌کنند تدابیری اتخاذ کنند که اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی که در راستای تامین منافع مردم تلاش می‌کند متخلف شناخته نشود. بدیهی است که اتخاذ راهکار قانونمند با مشارکت جمعی مراجع ذیربط و مسئول، مانع از بروز هرگونه تخلف قانونی خواهد شد.
ضرورت تعیین تکلیف زمین مجموعه
مدیر کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان مرکزی، همچنین خواستار تعیین تکلیف زمین این مجموعه فرهنگی شد و افزود: با تعیین تکلیف مالکیت این مجموعه هرگونه ادعایی با تنظیم سند برطرف و واگذاری به بخش خصوصی با حضور دستگاههای نظارتی و بازرسی، با نظر فرماندار شهرستان بلامانع تشخیص داده خواهد شد.
وی بیان کرد: پس از تعیین تکلیف مالکیت این مجموعه، تشریفات اداری و مزایده انجام و براساس قانون به بخش خصوصی واگذار می شود. در این صورت فعالیت سینماداری به صورت قانونی انجام و بخشی از درآمد حاصله به بخش خصوصی و مابقی به خزانه دولت واریز می شود. در واقع باید منشاء و ارقام درآمدها بطور شفاف مشخص و فعالیت سینما قانونمند دنبال شود.
دلشادی تصریح کرد: بدیهی است که برابر مقررات، اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی نمی تواند درب‌های سینمایی را که مالکیت آن را عهده دار نیست به روی مردم باز کند. در شرایط کنونی واریز بخشی از درآمد به خزانه مبهم است و این سوال پیش می‌آید که مگر دولت می تواند در چنین فرآیند دارای اشکالی درآمدزایی داشته باشد.
وی با تاکید مجدد بر اینکه حل مشکل سینمای ساوه نیازمند هم‌افزایی بین بخشی است، تصریح کرد: نباید مسئولیت یک اقدامی که مردم از منافع آن برخوردار می‌شوند متوجه یک فرد یا یک دستگاه اجرایی باشد، بلکه همه دستگاههای اجرایی باید به این موضوع ورود کرده و سازوکار قانونی را اتخاذ کنند تا آن فرد یا دستگاه اجرایی در آینده متخلف شناخته نشود.
به گزارش ایسنا، آنگونه که گفته شد، وقفی بودن زمین سینمای ساوه و مالکیت آن توسط اداره اوقاف، اصلی ترین مانع در مسیر فعالیت آن است، بر این اساس موضوع را از رئیس اداره اوقاف و امور خیریه شهرستان جویا شدیم.
حجت‌الاسلام سعید عطاءالهی در گفت‌وگو با ایسنا، با تاکید بر اینکه نظارت بر نیات واقفین از مهمترین وظایف سازمان اوقاف است، اظهار کرد: حفظ موقوفات، ارتقای بهره‌وری موقوفات و اجرای صحیح نیت واقفان سه وظیفه مهم سازمان اوقاف و امور خیریه است.
وی در خصوص وقفی بودن زمین سینمای ساوه افزود: تولیت سینمای ساوه با متولی آن است و اداره اوقاف در این خصوص نقشی ندارد و تا زمانی که تعدی یا تفریطی در امر موقوفه صورت نگرفته باشد اداره اوقاف دخالتی در اختیارات متولی آن ندارد.
رئیس اداره اوقاف ساوه تصریح کرد: هر زمان که اداره اوقاف متوجه شود که متولی در اجرای موقوفه کوتاهی یا تعدی و تفریط می‌کند، برحسب وظایف قانونی خود ورود خواهد کرد.
وی تصریح کرد: تاکنون مواردی در خصوص تعدی یا تفریط متولی این موقوفه برای اداره اوقاف شهرستان ساوه محرز نشده است و در حال حاضر هرگونه ادعایی در خصوص مالکیت وقفی زمین سینمای ساوه متوجه متولی آن است.
به گزارش ایسنا، در اینکه فعالیت قانونی سینمای ساوه نیازمند اراده جمعی متولیان امر برای پذیرش بار حقوقی و مسئولیت‌هایی است که امروزه اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی یک تنه آن را بر دوش می‌کشد، شکی نیست، اما حتی با راه اندازی دوباره این مجموعه، این معضل که ساوه همچنان فاقد یک سینمای استاندارد است، همچنان به قوت خود باقیست و بدیهی است که محروم بودن این شهرستان از سینما حق مردم ساوه نیست.
مشکلات این سالن نمایش یا مثلا سینما، تنها بُعد مسئله سینما در ساوه نیست، در کنار درهای بسته این سالن، مردم این شهر نزدیک دو سال است که هر روز گودالی عظیمی را می بینند که قرار بوده یک تفاهم نامه آن را پر کند، اما حالا تفاهم کنندگان می گویند که زورشان به اجرای تعهدشان نمی رسد و هر یک توپ را به زمین دیگری انداخته است.
حسین محمودی‌فر رئیس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی ساوه سال گذشته، در پی یکی از تعطیلی های سریالی سینمای موجود، با اشاره به اجرای پروژه پردیس سینمایی با همکاری مشترک شهرداری ساوه و وزارت ارشاد به ایسنا گفته بود: فعالیت این سینما تا زمان راه‌اندازی پردیس سینمایی به طور موقت ادامه خواهد داشت. و تصریح کرده بود که یک سرمایه گذار بخش خصوصی آماده سرمایه گذاری برای احداث سینمای استاندارد در ساوه است که این مهم در صورت واگذاری زمین عملیاتی خواهد شد.
وی تاکید کرده بود که سالن سلمان ساوجی برای سینما ساخته نشده، بلکه کاربری این سالن، برای برگزاری نمایش، موسیقی و همایش‌هاست ولی به دلیل نبود سینما در ساوه و در راستای پاسخ به درخواست و مطالبه شهروندان ناگزیر به استفاده از این مکان به عنوان سالن سینما شدیم.
به گزارش ایسنا، براساس تفاهم نامه مشترک بین وزارت ارشاد و شهرداری ساوه در ۳۰ اردیبهشت ماه سال ۱۳۹۹ عملیات اجرایی پردیس سینمایی ساوه در قالب یک مجموعه فرهنگی، تجاری، آموزشی، اداری و مسکونی با حضور استاندار وقت استان مرکزی در محله قاسم آباد آغاز شد.
سیدعلی آقازاده استاندار وقت استان مرکزی در این آیین گفته بود: یکی از بهترین نیازها و درخواست‌های فرهنگی و آموزشی مردم ساوه، وارد فاز اجرایی می‌شود.
به گفته آقازاده با تلاش صورت گرفته تملک منطقه جانمایی شده برای احداث این مجتمع انجام و پردیس سینمایی ساوه که یکی از کاربری‌های تعریف شده در این مجتمع است، ظرف مدت یکسال با تخصیص اعتبارات استانی به همراه اعتبارات مدیریت شهری به بهره‌برداری می‌رسد و در خردادماه سال ۱۴۰۰ تقدیم شهروندان ساوجی خواهد شد. فاز نخست این مجموعه شامل سینما در زمینی به مساحت ۱۵۰۰ متر مربع با پیش بینی ۶۲ میلیارد ریال اعتبار اجرا خواهد شد.
ولی با گذشت دو سال از کلنگ زنی پردیس سینمایی ساوه، تنها کار اجرایی انجام شده درخصوص آن، گودبرداری نقطه جانمایی شده است و هم اکنون این پروژه از یک زمین مسطح به یک گودال بزرگ تبدیل شده و خطراتی را متوجه عابرین و رانندگان عبوری می‌کند. در واقع با وجود قول استاندار وقت برای بهره‌برداری در سال ۱۴۰۰ ، این وعده عالی‌ترین مقام اجرایی وقت استان مرکزی به دلیل آنچه کمبود اعتبارات گفته می شود، محقق نشد.
وزیر ارشاد نیز در سفر اخیر به ساوه راه اندازی این سینما را موکول به ساخت آن توسط شهرداری کرد و گفت: انبوهی از پروژه‌های نیمه تمام در کشور مانده است و تعهد می‌دهیم در احداث مجتمع فرهنگی و هنری و پردیس سینمایی ساوه چنانچه شهرداری عملیات اجرایی آن را به اتمام برساند تجهیز آن توسط وزارت ارشاد انجام خواهد شد.
اما آنگونه که رئیس شورای اسلامی شهر ساوه می گوید، شهرداری به تنهایی قادر به ساخت این پردیس سینمایی نیست!
وی در نشست خبری اخیر خود با اصحاب رسانه افزود: اعطای تسهیلات ارزان قیمت و تجهیز پردیس سینمایی از تعهدات سفر اخیر وزیر ارشاد به ساوه بوده است چرا که اعتبارات مدیریت شهری محدود بوده و قادر به تامین منابع مالی بدون دریافت تسهیلات از سوی وزارت ارشاد نیست.
اینکه در زمان انعقاد تفاهم نامه بین شهرداری ساوه و وزارت ارشاد چگونه پیش بینی های مالی صورت گرفته که حالا هر دو از ناتوانی در اجرای تعهدی که به عهده گرفته اند و با بوق و کرنا اعلامش کرده اند دم می زنند، سوالی است که در خصوص بسیاری از پروژه ها در کشور بی پاسخ مانده است، اما در هر صورت آنها موظف به انجام تعهدی هستند که به مردم شهرستان ساوه داده اند.
به گزارش ایسنا، درخصوص مشکلات سالن سلمان ساوجی باید گفت که این اولین بار نیست که اقدامی در کشور و البته استان، با دنیایی از تبلیغات و با حضور این آدم سرشناس و آن مسئول شناخته شده صورت می گیرد و بعد از مدتی مشخص می شود که اصلا باید و نباید آن کار سنجیده نشده بوده و مشخص می شود که آنچه انجام شده تنها مسکنی موقت و بی رمق برای کاهش یا فراموشی دردی مزمن در جامعه بوده و بعد از مدت کوتاهی زخم دوباره سر باز می کند و مسئولان بعدی می مانند و جنازه یک اقدام مثله شده!
آنها تا بخواهند از مسئله سر در بیاورند و در خوش بینانه ترین حالت اگر با کفایت باشند، خرابکاری ها و ندانم کاری های دانسته و نادانسته را اصلاح کنند و کاری برای رفع مشکل از پیش ببرند، یا زخم به چرک نشسته و باید کلا صورت مسئله را پاک کرد، یا خودشان جابجا می شوند و مسئول دیگری می آید و روز از نو، روزی از نو! چراکه همه می دانیم که بی ثباتی مدیریت ها در کنار بی ثباتی قوانین، تیغ دیگری است که به اقدامات بسیاری مخصوصا اقدامات فرهنگی و هنری در این کشور زخم زده است. شکل سومی که از قضیه می توان تصور کرد اینست که مسئول جدید منصوب شده اصلا توانایی رفع مشکلات را ندارد و معلوم نیست بر چه اساسی منصوب شده و خودش را پشت اشتباهات گذشتگان مخفی می کند و کار رها می شود و باز مسئول بعدی ... .
درخصوص پردیس سینمایی ساوه با اسم پرطمطراق و دهان پرکنش هم تاریخچه پروژه های نیمه تمام کوچک و بزرگ چندین و چند ساله در کشورو استان، به یادمان می آید. پروژه هایی که روزی با تبلیغات رسانه ای و حضور مسئولان بلندمرتبه کلنگ زنی شدند و حالا سالهاست که در جایی متوقف شده اند و کلنگ شان بر زمین مانده است و بعید نیست که این پردیس هم سرنوشتی چنین نداشته باشد.
مسئله مهم دیگری که در این میان هست و نمی توان در رفع معضلات زیرساختی فرهنگی کشور از آن چشم پوشید، باور به اهمیت کار فرهنگی است، مسئله ای که سالیان سال است شعار تبلیغاتی همه کسانی است که مردم بر مبنای همان شعارها انتخابشان می کنند یا در دستگاه های اجرایی و غیر اجرایی جابجا می شوند و در مراسم تودیع و معارفه برنامه های آینده شان را با تاکید بر ضرورت فرهنگ و فرهنگ سازی، روخوانی می کنند، ولی در نهایت آب از آب مشکلات فرهنگی تکان نمی خورد!
مسئله دیگر اینکه اگر کار فرهنگی نیازمند باور باشد، از زمین بلند کردن پروژه های فرهنگی بر زمین مانده نیازمند باور بزرگتری در دستگاه های هم افزایی کننده است که در این رابطه نیز گپی کوتاه با هنرمندان و فعالان فرهنگی و مسئولان دل سوخته نشان می دهد که بر اساس تجربه، به وجود چنین باوری در بسیاری از مسئولان چندان امیدی نیست.
از اینهمه بگذریم و به ساوه بازگردیم. جایی که وعده‌های مسئولان و نبود اراده جمعی موجب شده مردمش همچنان با نبود سینما، یکی از جنبه های فقر فرهنگی را تجربه کنند.
در حال حاضر ساخت سینمای جدید تاکنون بی نتیجه مانده است و از سرمایه‌گذار دیگری که برای ساخت سینما در نقطه دیگری از شهر اعلام آمادگی کرده است، حمایت نمی‌شود. از طرفی فعالیت سالن سلمان ساوجی این شهر با کاربری سینمایی که برای آن تعریف شده روی هواست و مردم این شهرستان همچنان منتظر تحقق وعده مسئولانی هستند که بارها جلسات بی نتیجه‌ای برای برخورداری این شهر از این مزیت فرهنگی تشکیل داده‌اند.
حرف آخر اینکه پروژه‌ای که قرار بود ظرف چند ماه پردیس سینمایی ساوه شود، حالا پس از دو سال به گودال بزرگی از وعده‌های توخالی تبدیل شده است! یادمان باشد که کلنگ‌های تبلیغاتی ریشه اعتماد مردم را نشانه می‌گیرد.