«آهسته»، «آزار»، «آشکار»، «بیهوده»، «بدنام»، «بزم»، «بوسه»، «بهار» و.... از جمله واژه‌های فارسی رایج در زبان ترکی استانبولی است.
فرهاد قربان‌زاده، پژوهشگر زبان فارسی در نوشتاری به واژه‌های فارسی در زبان ترکی استانبولی پرداخته و نوشته اشت: «آنچه در پی می‌آید بخشی از پژوهشی ناتمام دربارۀ واژه‌های فارسی در ترکی استانبولی است. نگارنده تاکنون حدود ١۴۰۰ واژۀ فارسی در ترکی استانبولی یافته‌است. در اینجا حدود ١۴۰ واژه، یعنی ده درصد از این واژه‌ها، را آورده‌ام. برای گردآوری این واژه‌ها از فرهنگ‌های ترکی استانبولی بهره برده‌ام:
آب: ab
آباد: abat
آبدان: avadanlık
آبدست (وضو): abdest
آبنوس: abanoz (به‌واسطۀ فارسی از یونانی: ʰébenos)
آبیا: ayva «آبدار»
آتش: ateş
آتشین: ateşin
آخور: ahır
آخوند: ahund
آرام: aram
آرزو: arzu
آرسنیک (< زرنیخ): arsenik
آزاد: azat
آزاده: azade
آزار: azar
آسال (ضروری، اساسی): asal
آسایش: asayiş
آستانه: asitane
آستر: astar
آستراخان (نام خاص): astragan
آسمان: asuman
آسوده: asude
آش: aş (مترادف با واژۀ فارسی و برگرفته از ریشۀ ترکی āş به معنی «خوردن»)
آشفته: aşifte
آشکار: aşikâr
آشنا: aşina و aşna fişne
آشیان: aşiyan
آغاز: ağız
آغش (آغشتن): aguş
آفتاب: afitap
آفرین: aferin
آگاه: agâh
آلایش: alayiş
آلوچه: alıç
آماج (فارسی؟): amaç
آماده: amade
آواره: avare
آواز: avaz
آویزه (گوشواره): avize
آه و زار: ahuzar
آه: ah
آهار: ahar
آهسته: aheste
آهنگ: ahenk
آهو: ahu
آینه: ayna
آیین: ayin
ابریشم: barçın (مترادف با ابریشمِ فارسی)
اسفند: apsent
امرود: armut
انبار: ambar
باج: baç
باجه (پنجره، دریچه): baca
باد: bad
بادام: badem
بادآورد: bedava
باده: bade
باران: baran
بارگیر: beygir
باری (یک بار): bari
بازرگان: bezirgân
بازو: bazu
باغ: bağ
باغچه: bahçe
باغچه‌بان: bahçıvan
بالا: balâ
بام (نام‌آوا): bam teli
بانو: banu
ببر: böbürlen[mek]
بتر (= بدتر): beter
بخت: baht
بختیار: bahtiyar
بخش: bağış «بخشش»، bahş
بخشش: bahşiş
بخوردان: buhurdan
بد: bet
بدبخت: bedbaht
بدبین: bedbin
بدخواه: bedhah
بددعا (فارسی + عربی): beddua
بدنام: bednam
بر (بن فعل بردن): ber
برابر: beraber
برادر: birader
برباد (دادن): berbat
برجسته: berceste
برخوردار: berhudar
بردوام: berdevam
بردوش (= خانه‌بردوش): berduş
برطرف (فارسی + عربی): bertaraf
برکمال (بر + کمال): berkemal
برگزار: bergüzar
برمعتاد (فارسی + عربی): bermutat
برنز: bronz (از ایتالیایی، از فرانسوی، از فارسی، بسنجید با برنج «نوعی فلز»)
برهوا (فارسی + عربی): berhava
بریان: biryan
بزازستان (بازار بزازها): bedesten
بزم: bezm
بستان: bostan
بسته: beste
بکروی (= بَکرایی، به معنی «نوعی میوه»): bekri «الکلی»
بلغور: bulgur
بلکه (عربی + فارسی): belki
بلند: bülent
بن (= دانه، بسنجید با بنشن و بنکدار): ben
بنده: bende
بنک (= دانه، بسنجید با بنشن و بنکدار): benek
بو: bu
بورانی: borani (شاید از بغراخانی)
بورک (بوره + ـَ‌ک): börek (بسنجید با بغرا)
بوزه: boza (مترادف با بوزه و بخسُم)
بوسه: buse
بون‌بار (از بون به معنی «روده» [برهان قاطع]): bumbar «مدفوع»
به (حرف اضافه): be
به هر: beher
بهادر: bahadır (مترادف با بهادرِ فارسی)
بهار (شکوفه، بسنجید با بهارنارنج): bahar
بهار: bahar
بهانه: bahane
به‌جایش (به‌جای آن / او): becayiş
به‌خصوص (فارسی + عربی): bahusus
بهره: behre
بهشت: bihişt
به‌همه‌حال (فارسی + عربی): behemehal
بی ـ: bi
بی‌تاب: bitap
بیچاره: biçare
بی‌خبر (فارسی + عربی): bihaber
بیزار: bizar
بیسُراک (شتر جوان، الاغ [برهان قاطع]): beserek
بی‌طرف (فارسی + عربی): bitaraf
بی‌علاج (فارسی + عربی): biilaç
بی‌کس: bikes
بیگانه: bigâne
بیل: bel
بیمار: bimar
بی‌نماز: beynamaz
بینی: bini
بیهوده: beyhude
در این زمینه بیشتر بخوانید:
واژه‌های رایج در فارسی با ریشه ترکی
زبان فارسی در استانبول
وجود ۸ هزار واژه فارسی در زبان ترکی استانبولی
انتهای پیام
∎