پروژه احداث متانول دوم شرکت پتروشیمی خارک با ظرفیت ۱/۴ میلیون تن در سال در دستور کار این شرکت قرار گرفته است. پتروشیمی خارک یکی از بزرگترین شرکت‌های پتروشیمی فعال در تولید متانول است که به دلیل قرارگیری در خلیج فارس از ارزش افزوده بالاتری نسبت به سایر پتروشیمی‌های هم گروه برخوردار است.
پتروشیمی خارک با دریافت مستقیم گازهای ترش، قرارگیری در میان میادین نفتی و خلیج فارس در بهترین شرایط برای صادرات محصول قرار دارد.
پتروشیمی خارک و تولید متانول با هدف جلوگیری از سوختن گازهای سبک
موضوع فعالیت اصلی شرکت پتروشیمی خارک، تولید محصولات متانول، بوتان، پروپان، پنتان و گوگرد است. پتروشیمی خارک در ابتدا به منظور بازیافت پروپان، بوتان، نفتا و گوگرد از گازهای استحصالی چاه‌های حوزه نفتی فلات قاره ایران در سال ۱۳۴۸ با ظرفیت اسمی ۴۳۰,۰۰۰ تن به بهره‌برداری رسید. علاوه بر این طرح احداث واحد متانول خارک به منظور جلوگیری از سوختن گازهای سبک تولید شده در فرآیند مجتمع و تبدیل آن به فرآورده‌های با ارزش افزوده بالاتر در سال ۱۳۷۸ با ظرفیت اسمی ۶۶۰,۰۰۰ تن به بهره‌برداری رسید.
شرکت پتروشیمی خارک، ساخت طرح متانول دو را نیز با ظرفیت ۱.۴ میلیون تن در سال، آغاز کرده است که با بهره‌برداری از آن تولید متانول شرکت می‌تواند تا ۲۰۰ درصد افزایش یابد. همچنین با دریافت تتمه گاز سکوی فروزان علاوه بر راه‌اندازی کارخانه متانول ۲، تولیدات LPG نیز افزایش قابل توجهی خواهد داشت.
آنچه باید درباره متانول بدانیم
تقریبا ۶۰ درصد مصرف متانول در حوزه تولید مواد شیمیایی و ۴۰ درصد باقیمانده برای سوخت استفاده می‌شود. نکته مهم در تولید متانول در مناطق مختلف دنیا، نوع خوراک مورد استفاده در تولید لاین محصول است. در خاورمیانه کل متانول تولیدی از گاز طبیعی به دست می‌آید در حالی که کشور‌های آسیای شمال شرقی از جمله چین اغلب متانول تولیدی خود را از ذغال‌سنگ تولید می‌کنند.
مزیت رقابتی پتروشیمی خارک در استفاده از گازطبیعی برای تولید متانول
تفاوت در نوع خوراک استفاده شده به منظور تولید متانول در مناطق مختلف دنیا سبب شده است که مزیت رقابتی، با مناطق دارای گاز طبیعی باشد. همین موضوع سبب شده است که شکاف زیادی بین ظرفیت تولید متانول با تولید واقعی ان در دنیا وجود داشته باشد. در نتیجه استفاده از گاز طبیعی پتروشیمی خارک برای تولید متانول یک نکته مثبت است.
تجارت ۳۰.۵ میلیون تنی متانول در جهان
طبق آمار سال ۲۰۲۱، ظرفیت اسمی تولید متانول جهان بالغ بر ۱۶۰ میلیون تن، و مصرف جهانی متانول بالغ بر ۱۰۶ میلیون تن و تجارت جهانی آن حدود ۳۰.۵ میلیون تن است.
ظرفیت ۱۲ میلیون تنی تولید متانول ایران
ظرفیت تولید متانول ایران ۱۲ میلیون تن است که ۷.۴ درصد از کل ظرفیت اسمی و ۱۱.۳ درصد از کل تولید و ۳۹.۳ درصد از تجارت متانول جهان را پوشش می‌دهد.
چین سالانه ۴۸ میلیون تن متانول مصرف می‌کند
چین به عنوان بزرگترین کشور در تولید و مصرف متانول در دنیا، در سال ۳۶ میلیون تن از این محصول تولید و ۴۸ میلیون تن مصرف می‌کند.
ایران و عربستان مهمترین تولیدکنندگان متانول در خاورمیانه
ایران و عربستان هر کدام حدوداً ۴۰ درصد از ظرفیت اسمی تولید متانول منطقه خاورمیانه را به خود اختصاص داده‌اند و پس از ان‌ها عمان با ۱۳ درصد و قطر با ۵ درصد و بحرین با ۲ درصد در جایگاه‌های بعدی در خاورمیانه قرار دارند.
پیش‌بینی می‌شود ظرفیت تولید متانول در ایران طی پنج سال آینده به ۲۵ میلیون برسد
جزیره خارگ بواسطه موقعیت و عمق مناسب دریائی، مکان مناسبی برای صدور نفت و محصولات پتروشیمی به حساب می‌آید و از این جهت از اهمیت بالایی برخوردار است. تا سال ۱۴۰۴، پتروشیمی خارک با هوشمندی و خلاقیت به شرکت تولیدی و بازرگانی و یکی از سه قطب برتر عرضه متانول در منطقه تبدیل می‌شود.
پتروشیمی خارک؛ شرکتی اثرگذار در صنعت پتروشیمی
عبدالحسین بیات، رئیس هیئت‌رئیسه صندوق‌های بازنشستگی صنعت نفت تیرماه ۱۴۰۱ با اشاره به تکمیل پروژه مخازن ۶۰ هزار تنی متانول دوم پتروشیمی خارک، گفت: تجربه‌های کارشناسی و مدیریتی به‌دست‌آمده در پتروشیمی خارک به دیگر نقاط کشور نیز منتقل شده، از این رو این پتروشیمی اثرگذاری تاریخی در صنعت پتروشیمی داشته است.
طرح متانول۲ پتروشیمی خارک، ۱۴۰۴ به بهره برداری می‌رسد
بهمن بهزادی، مدیر عامل شرکت پتروشیمی خارک نیز تیرماه امسال اعلام کرد که خوراک طرح متانول ۲ پتروشیمی خارک کاملا مهیاست و مجوز و قرارداد تامین خوراک از IGAT ۶ نیز در اختیار است و بر این اساس تاکنون حدود ۲۰۰ میلیون دلار در این طرح هزینه شده است.
وی تصریح کرد:، اما نظر به سوزاندن میلیون‌ها متر مکعب گاز ارزشمند در میدان مشترک فروزان با عربستان از طریق مشعل‌ها و سوختن سالانه میلیون‌ها دلار سرمایه کشور، به دنبال تبدیل این گاز فلر به عنوان خوراک طرح متانول دوم پتروشیمی خارک به محصول هستیم.
پتروشیمی خارک تا 1404 به یکی از سه قطب برتر تولید متانول منطقه بدل می‌شود
بهزادی درباره پیشرفت فرآیندی کار افزود: بخش‌های جانبی از جمله نیروگاه، آب‌سازی، اسکله و جاده‌ها، استحصال زمین و آماده‌سازی انجام و بعضی از تجهیزات مهم شامل کمپرسور‌های طرح خریداری و در انبار‌های مجتمع پتروشیمی خارک قرار دارند؛ بنابراین به امید خدا در افق ۱۴۰۴ که از سوی رییس هیئت رئیسه صندوق‌های بازنشستگی ترسیم شده شاهد بهره‌برداری از طرح خواهیم بود.
وی گفت: خارک بهترین مکان جغرافیایی ایران و اقتصادی‌ترین محل از کشور برای احداث واحد متانول است، چون احداث صنایع انرژی بر خارج از سواحل خلیج فارس و دریای عمان ضمن آنکه صرفه اقتصادی ندارد مخرب محیط زیست نیز است.
تولید متانول با ذغال سنگ هزینه تولید را بسیار بالا می‌برد
تولید متانول با استفاده از زغال‌سنگ هزینه تولید را بسیار بالا برده و علاوه بر ان آلودگی زیادی نیز ایجاد می‌کند و در نتیجه محدودیت‌هایی را برای تولید ایجاد می‌کند.
امروزه عموما از گاز طبیعی به دلیل ارزان و در دسترس‌بودن برای تولید گاز سنتز و به دنبال ان تولید متانول استفاده می‌شود، اما استفاده از زغال‌سنگ نیز روز به روز در حال افزایش است.
گاز طبیعی، مهمترین خوراک متانول‌سازان
حدود ۶۰ درصد از متانول تولیدی در جهان از گاز طبیعی و ۳۰ درصد از زغال‌سنگ به وجود می‌آید. در ایران، ارزان بودن گاز طبیعی سبب تبدیل این محصول به مهمترین خوراک متانول‌سازان شده است، اما به طور کلی تفاوت قیمت و امکان دسترسی به هرکدام از این دو خوراک، قیمت تمام شده متانول تولید شده را مورد تاثیر قرار می‌دهد.
از جمله کاربرد‌های متانول در صنعت می‌توان به اختلاط با بنزین جهت کاهش آلایندگی آن، تولید حلال، تولید رنگ، تولید ضد یخ و صنعت پلاستیک نام برد.
متانول؛ محصولی پاک
یک نکته قابل توجه در مورد متانول این است که اگرچه از سوخت فسیلی تولید می‌شود، اما خروجی این محصول پس از سوختن چیزی شبیه به بخار آب و یک محصول پاک است؛ از این‌رو با توجه به حرکت دنیا به سمت سوخت‌های پاک، این صنعت می‌تواند توجه بیشتری را در سال‌های آینده به خود جلب کند.
کاربرد متانول به عنوان مواد افزودنی در سوخت در حال حاضر حدود ۳۵ تا ۴۰ درصد تقاضا است. استفاده از متانول به عنوان مواد افزودنی سوخت به دلیل کاهش آلودگی هوا و بهبود عملکرد احتراق سایر سوخت‌ها بوده که این دو عملکرد در طی سال‌های آینده از اهمیت زیادی برخوردار است.
استفاده از متانول برای افزایش عدد اکتان بنزین
یکی دیگر از مصارف متانول، تولید متیل ترسیو بوتیل اتر (MTBE) است. این ماده به بنزین بدون سرب افزوده می‌شود تا عدد اکتان آن را بالا ببرد. همچنین از طریق فرایند تبدیل متانول به بنزین (MTG) می‌توان بنزین با عدد اکتان بالا تولید کرد. عدد اکتان بالای متانول به این معنا است که قبل از احتراق می‌تواند به شدت فشرده شود؛ بنابراین در حین احتراق، انرژی بیشتری تولید کند.
استفاده متانول به عنوان خوراک در تولید محصولات شیمیایی، متانول به الفین (MTO) و متانول به آروماتیک‌ها (MTA) کاربرد مهم دیگر این محصول است. MTA در فاز مطالعه میباشد، اما MTO به صورت تجاری در چین استفاده می‌شود.
کاربرد‌های متانول
از کاربرد‌های متانول تولید فرمالدئید جهت تهیه MDF و Plywood، رزین، رنگ، چسب و مواد منفجره، تولید رزین ملامین برای تهیه انواع ظروف، کلید و پریز و انواع چسب‌های صنعتی، تولید اسید استیک به منظور تولید VAM و استات سلولز در صنایع نساجی، تولید اتیلن، پلی اتیلن و پروپیلن به عنوان ماده اولیه صنایع پتروشیمی، تولید دی متیل ترفتالیک و تولید متیل هالید است.
همچنین از دیگر کاربرد‌های متانول، تولید متیل آمین تولید متیل متاکریلات: کاربرد در صنایع نساجی و پلاستیک، به عنوان حلال جهت مصارف پاک کنندگی و رنگ و غیره، به عنوان ضد یخ و حلال و سوخت (سوخت کامل، ترکیب با بنزین و سوخت خانگی) است.
براساس این گزارش پتروشیمی خارک با اتکا به نیم قرن تجربه در صنعت پتروشیمی، محصولات با کیفیت، موقعیت ویژه جغرافیایی و جذابیت برای سرمایه گذاری، قصد دارد با گسترش حیطه تولیدی، عملیاتی مرحله‌ای فعالیت‌ها و افزایش سهم بازار محصولات، ضمن حضور مستمر در زنجیره ارزش افزای مشتریان، پاسخگوی متوازن انتطارات ذینفعان باشد.
خوراک مجتمع پتروشیمی خارک از منابع زیر دریافت می‌شود، گازهای همراه نفت دریافتی از واحد‌های عملیاتی بهره برداری نفت فلات قاره شامل ابوذر، فروزان، درود ۱، ۲، ۳ و گازهای دریافتی از سکو‌ها شامل ابوذر، فروزان.
ظرفیت خوراک دریافتی مجتمع پتروشیمی بالغ بر ۱۵۰MMSCFD برابر با ۱۵۰ میلیون فوت مکعب استاندارد در روز است که مشتمل بر ۱۰۵MMSCFD گاز فشار بالا و ۴۵MMSCFD گاز فشار پایین میباشد.
پتروشیمی خارک با انتخاب مشتریان و گسترش مرحله‌ای حیطه جغرافیایی فعالیت خود و همسویی و مشارکت کارکنان یکی از سه قطب برتر عرضه متانول در منطقه با تکیه بر ارزش‌های مشترک مانند توسعه مستمر، ارتقای نظام سازمانی، مشتری مداری و مسئولیت اجتماعی است.