همزمان با مذاکرات غیرمستقیم میان تهران – واشنگتن در قطر و عمان، سیاستمداران و نمایندگان تندرو در آمریکا در تقلا هستند تا با تصویب طرح های ضد ایرانی و دائمی کردن تحریم ها علیه ملت ایران، مانع هرگونه توافق احتمالی میان جمهوری اسلامی ایران و دولت بایدن برای رفع تحریم ها و کارشکنی در این مسیر شوند.
کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان آمریکا روز چهارشنبه به وقت محلی طرحی دو حزبی را برای دائمی کردن تحریمهای سال ۱۹۹۶ علیه ایران به تصویب رساند تا آن را راهی صحن علنی مجلس نمایندگان کند.
میشل استیل از کالیفرنیا و سوزی لی و همچنین مایکل مک کال رئیس این کمیته از حامیان این طرح ضد ایرانی هستند.
مایکل مک کال و ۲۲ نفر دیگر از اعضای این کمیته طرحی را معرفی کرده‌اند که قانون فعلی تحریمهای ایران را که در سال ۲۰۲۶ میلادی منقضی می‌شود، دائمی خواهد کرد.
این طرح که به اتفاق آرا در کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان آمریکا تصویب شد، برای رای گیری به صحن مجلس فرستاده خواهد شد و تحریمهای اقتصادی سال ۱۹۹۶ علیه ایران را دائمی می‌کند.
استیل در بیانیه ای گفت: از کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان برای رای دادن به لایحه قانون تحکیم تحریمهای ایران، بسیار سپاسگزارم.
این سیاستمدار تندروی آمریکایی ادعا کرد: «حکومت شرور ایران ثابت کرده است که نمی توان به آن برای انجام یک مذاکره با حسن نیت اعتماد کرد. ما تنها با قدرت می توانیم راه صلح را نشان دهیم، به حملات بی رحمانه آنها به مردم خود پایان دهیم و از یک ایران هسته ای جلوگیری کنیم.»
این سیاستمدار جمهوری خواه اهل کالیفرنیا افزود: با دائمی کردن این تحریم ها، آمریکا به ایران این پیام را می دهد که ما خشونت های مداوم آنها را تحمل نخواهیم کرد و به متحدان خود نیز باید بگوییم که باید فشار خود را بر این کشور سرکش افزایش دهند.
سوزی لی نیز در بیانیه ای مدعی شد: "ایران به رغم تلاش‌های آمریکا و متحدانش برای بهبود ثیات در خاورمیانه،یک حامی و صادرکننده تروریسم باقی مانده و نه تنها همسایگانش، که ثبات جهان را تهدید می‌کند."
طرح مشابهی نیز در سنای آمریکا از سوی سناتور تیم اسکات جمهوریخواه و جکی روزن و مگی حسن دموکرات در حال پیگیری است.
همزمان ۲۵ سناتور آمریکایی جمهوریخواه همچون سناتورهای جمهوریخواه و دموکرات نظیر جان کندی، جیمز لنکفورد و کرستن گیلیبراند در نامه ای به جو بایدن رئیس جمهوری آمریکا، با توسل به مکانیسم ماشه از او خواسته اند مانع دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای شود.
این سناتورهای تندرو مدعی شده اند که بایدن "وضعیت بازدارندگی" را درباره ایران برگرداند و از او خواسته اند از متحدان آمریکا که در برجام باقی مانده اند، تعهد بگیرند که چنانچه ایران از سطح غنی‌سازی تسلیحاتی عبور کرد، مکانیسم ماشه را برای بازگرداندن فوری تحریمهای سازمان ملل که در قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت گنجانده شده است، بکار گیرند.
در نامه این سناتورها آمده است: "حکومت در ایران به سرکوب مخالفان در داخل و صدور نفوذ بدخواهانه خود به خارج ادامه می‌دهد و با این کار موقعیت خود را به عنوان نیروی اصلی بی‌ثبات‌کننده در خاورمیانه تثبیت می‌کند."
این در حالی است که انریکه مورا معاون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا با انتشار پستی توئیتری از گفتگوهای فشرده دیروز و امروزش با علی باقری معاون سیاسی وزیر خارجه ایران در دوحه خبر داد.
وی در حساب کاربری خود در توئیتر نوشت: گفت و گوها در مورد طیف وسیعی از مسائل دوجانبه، منطقه ای و بین المللی، از جمله راه‌های موجود پیش روی مذاکرات برجام و استراتژی‌های مربوط به حوزه خلیج فارس مورد بحث قرار گرفت.
علی باقری نیز روز چهارشنبه در حساب کاربری خود در توئیتر نوشت: جلسه‌ای جدی و سازنده با انریکه مورا معاون مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در دوحه داشتم. در مورد طیفی از موضوعات از جمله مذاکرات رفع تحریم‌ها به بحث و تبادل نظر پرداختیم.
معاون سیاسی وزیر امور خارجه و معاون مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا درباره مذاکرات رفع تحریم‌ها به بحث و تبادل نظر پرداختند.
متیو میلر سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا ۲۶ خرداد ماه در جمع خبرنگاران در واشنگتن در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه آیا تحرکی در زمینه نگرانی‌های مشترک آمریکا و ایران وجود دارد؟ با تکرار ادعاها گفت: «ما می خواهیم اول، ایران گامهایی برای کاهش تنش بردارد که البته این اقدامات شامل محدود کردن (مهار) برنامه هسته ای ای این کشور می شود. دوم اینکه از ایران می خواهیم که اقدامات بی ثبات کننده خود در منطقه از جمله حمایت از گروه های نیابتی را که حملات انجام می دهند، متوقف کند. سوم اینکه ما از ایران می خواهیم حمایت خود را از جنگ روسیه علیه اوکراین متوقف کند و چهارم اینکه ما معتقدیم که ایران باید آمریکایی هایی را که بصورت غیر قانونی و به عنوان اهرم سیاسی زندانی کرده که غیرقابل قبول است، آزاد کند.»
سخنگوی وزارت خارجه آمریکا تصریح کرد: ما به تعامل دیپلماتیک برای پیگیری همه این اهداف در هماهنگی کامل با متحدان و شرکای خود ادامه می دهیم. این مقام وزارت خارجه دولت بایدن همچنین گفت: اما در مورد برنامه هسته ای ایران، همانطور که گفتم هنوز هیچ توافقی وجود ندارد و گزارش ها در خصوص توافق موقت درست نیست.
سخنگوی وزارت خارجه آمریکا با بیان اینکه هنوز توافقی با ایران در خصوص آزادی آمریکایی ها وجود ندارد، تصریح کرد: آمریکا به استفاده از تمام ابزار موجود خود از جمله دیپلماسی برای پیشبرد اهداف خود ادامه خواهد داد اما هنوز به نقطه ای نرسیده ایم که بتوانم اعلام کنم.
سخنگوی وزارت خارجه آمریکا همچنین گفت: جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته ای همچنان یک اولویت اصلی ماست. ما همچنان معتقدیم که دیپلماسی بهترین راه برای دستیابی به این هدف است. دولت قبلی آمریکا متاسفانه برجام را ترک کرد. پیش از آن برنامه هسته ای ایران محدود و کنترل شده بود. ما سعی کرده ایم از طریق دیپلماسی تلاش های ایران برای دستیابی به سلاح هسته ای را محدود کنیم. اما همچنین به صراحت اعلام کرده‌ایم که همه گزینه‌ها روی میز باقی می‌مانند.
جمهوری اسلامی ایران پس از امضای برجام در سال ۱۳۹۴ با هدف لغو تحریمهای ظالمانه، به عنوان کشوری مسئولیت پذیر، تعهدات خود را بدون عیب و نقص اجرا کرد و این مساله در ۱۶ گزارش آژانس بین المللی انرژی اتمی مورد تائید قرار گرفت. اما پس از ورود دونالد ترامپ به کاخ سفید در ژانویه ۲۰۱۷ (دی ماه ۱۳۹۵) و پس از چند اقدام مقدماتی، نهایتاً با اتخاذ مواضع مغایر با مفاد برجام، با خروج یکجانبه و غیرقانونی آمریکا از آن در ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۷ (۸ می ۲۰۱۸)، در دو مرحله تحریمهای ثانویه آن علیه ایران بازگردانده شد.
اجرای نامتوازنِ این توافق از یک طرف و فشارهای ناشی از اعمال و تشدید تحریمهای یکجانبه آمریکا از طرف دیگر، باعث شد تا یکسال پس از خروج آمریکا از برجام، نهایتاً در تاریخ ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۸ (۸ می ۲۰۱۹) شورای‌عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران تصمیماتی در راستای متوقف کردن گام به گام اجرای اقدامات داوطلبانه تعهدات هسته‌ای با اعطای فرصت‌های ۶۰ روزه به دیپلماسی، اتخاذ کند.
ایران تا یک سال پس از خروج آمریکا از برجام به تمامی تعهداتش ذیل این توافق عمل کرد تا به کشورهای اروپایی که وعده می‌دادند آثار خروج واشنگتن از توافق را جبران می‌کنند، فرصت دهد تا برای تحقق این وعده تلاش کنند. اما با توجه به اینکه کشورهای اروپایی به وعده‌هایشان عمل نکرده‌اند، در چند گام تعهداتش ذیل برجام را کاهش داد. کاهش تعهدات ایران بر اساس مفاد توافق هسته‌ای برجام صورت گرفت.
دولت دموکرات جو بایدن پس از روی کار آمدن در ژانویه ۲۰۲۱، اقدام یکجانبه دولت سابق این کشور را برای خروج از توافق ایران و گروه ۱+۵ محکوم کرد اما همچنان سیاست‌های فشار حداکثری دولت دونالد ترامپ را در پیش گرفته و به بهانه حقوق بشری در حمایت از ناآرامی‌ها در ایران و نیز قدرت پهپادی ایران و ادعای بکارگیری این پهپادها از سوی روسیه در جنگ علیه اوکراین تحریم‌هایی را وضع کرده است.
دولت بایدن که همواره شعار رویکرد دیپلماسی را سر داده است، همگام با متحدان غربی خود از هیچ اقدامی فروگذار نکرده اما مدعی است در پی تغییر رژیم در ایران نیست. آمریکا این روزها همچنین در پی تعمیق روابط تهران - مسکو، ایران را به ارسال سلاح به روسیه برای استفاده در جنگ اوکراین متهم می‌کند که مقامات جمهوری اسلامی ایران بشدت این ادعا را رد کرده‌اند.
جمهوری اسلامی ایران تاکید دارد که اگر طرف آمریکایی واقع‌بینانه عمل کند، امکان دستیابی به توافق در وین وجود دارد. توافق مد نظر ایران، سندی است که تحریم‌ها به صورت حداکثری رفع و منطقه هم از اجرای آن بهره‌مند شود.