در این گزارش قصد داریم شما بزرگواران را با مراسم تعزیه در جزیره خارگ و آقای کربلايی ابراهیم مشایخی از تعزیه گردان، نویسندگان و صاحب کتاب در این زمینه آشنا نماییم.
به گزارش خارگ نیوز، تعزیه یکی از رسوماتی است که سابقه ای بسیار دیرینه در کشور ما مخصوصا استان بوشهر دارد.
جزیره خارگ خاستگاه تعزیه با قدمتی۲۶۵ ساله در قله تعزیه استان بوشهر،مقتل جامع سیدالشهدا و سفرنامه کارستین نیبور آلمانی صحت این موضوع را به اثبات می رساند.
هم اکنون نیزهیئت بین المللی تعزیه حضرت اباالفضل العباس علیه السلام فعالانه وبصورت حماسی و میدانی در زمینی در جوار امامزاده میر محمد تعزیه را اجراء واین موضوع بعنوان یک فرهنگ بومی و ملی مذهبی جزء لاینفک زندگی اهالی فهیم جزیره خارگ اعم شیعه و برادران اهل سنت که از بدو شروع تعزیه آن را چون نگینی در بر گرفته ودوشادوش برادران شیعه خود در حال فتح قله های تعزیه می باشند. هیئت تعزیه حضرت اباالفضل العباس (ع) جزیره خارگ اولین گروه تعزیه خوان ایران است که از سال ۱۳۹۵ فعالیت تعزیه خوانی خود را در ایام اربعین حسینی با اجرای تعزیه در شهر مقدس نجف اشرف و مسیر پیاده روی اربعین موکب عزیز زهرا حسین (ع) شروع و تاکنون اجرای بیش ازچهل مجلس تعزیه را در کارنامه خود دارد. نا گفته نماند این هیئت با نام گروه تعزیه بین الملل شهید حاج قاسم سلیمانی در عراق فعالیت می نماید و در راستای ارج گذاشتن به تعزیه خوانان فرهیخته و نخبه استان بوشهر وبا هم افزایی این گروه ها با اجرای تعزیه فاخر ایرانی برگ های زرینی از نبوغ فرهنگ هنر آسمانی تعزیه را در کشور عراق در بین زائران اربعین حسینی منتشر می کند که مورد استقبال شایان مردم عراق و زائران اربعین سراسر دنیا قرار گرفته واین موجب شده تا تعزیه خوانان زیادی از شهرهای مختلف عراق،نجف اشرف،کوفه، بغداد،حله جذب این گروه گردیده و عملا تعزیه بخوانند.
گروه های تعزیه استان بوشهر که در گروه بین الملل شهید حاج قاسم سلیمانی عملا همراه تعزیه خوانان جزیره خارگ وارد عراق می شوند و تعزیه می خوانند.روستای زیارت و در رأس آن اسطوره و ستاره تعزیه زیارت آقای قاسم گلفشان_ روستای میاندشت_ شهر آبپخش_ شهر سعدآباد_ دورودگاه استاد حیدر مشایخی وآقای حاج رضا آفرین_ شهر شبانکاره_ چهار روستایی_ که همه این گروه ها با محوریت هیئت حضرت اباالفضل العباس(ع) جزیره خارگ با حمایت اداره کل ارشاد اسلامی استان و انجمن تعزیه استان بوشهر بعنوان نماینده شایسته تعزیه ایران که هم اکنون محل استقرار تعزیه شان در شهر حله عراق با تعزیه داری خانواده محترم سادات زاملی حله است؛ به اجرای تعزیه می پردازند.
کربلایی ابراهیم مشایخی نامی آشنا در برنامه تعزیه گردانی در استان و شهر مخصوصاً دشتستان می باشد. با توجه به اینکه بدلیل ناراحتی های که داشتند و عمل قلب انجام داده آند و تمام گرفتاریهایی که داشتند از وی دعوت نمودیم تا در این گفتگو شرکت نمایند.
نخست آز بیوگرافی از فعالیتشان جهت آشنایی با این خادم اهلبیت سلام الله علیها توضیحاتی خواستیم.
کربلایی ابراهیم مشایخی :
السلام علیک یا اباعبدالله ،السلام علیک یا اباالفضل العباس و سلام به عاشوراییان و تمامی بزرگوارانی که بعنوان خادم اهلبیت علیهم السلام در این مسیر قدم برمی دارند. حقیر کار نمایش را از سال ۱۳۶۲ با بازی در نمایش آرزو با استاد حاج حسن فخاری در دورودگاه شروع کردم.
پس از تشکیل گروه تعزیه ثارالله بنده نیز سال ۱۳۶۹ افتخار حضور دراین گروه را پیدا کردم،اول بعنوان اشقیاء و تدارکات ، پس از مدتی بعنوان شبیه حرمله ،ازرق شامی،شمر در شام غریبان،حبیب ابن مظاهر،مسلم ابن عوسجه ایفای نقش نمودم.
بدلیل موقعیت شغلی در جزیره خارگ سال ۱۳۷۹_و ۱۳۸۰ تعزیه را زیر نظر استاد سیروس حقیقی و مصطفی عرفانیان با کار در تعزیه امام حسن ع وهمچنبن تعزیه امام علی ( شبیه امام حسین ع ودرویش)دوره جدیدی از شاگردی را تجربه نمودم.نظر به علاقه شدید به تعزیه خوانی در سال ۱۳۸۳ با کمک آقای عرفانیان هیئت تعزیه حضرت اباالفضل العباس (ع) را در جزیره خارگ تشکیل دادیم هر چند پیوند بین تعریه دورودگاه و خارگ برقرار بود و با کمک استاد فخاری و سایر اساتید تعزیه دورودگاه از جمله استاد حیدر مشایخی حاج باقر باقری حقیقی و آقای عرفانیان تعزیه برگزار و در نهایت سال ۱۳۸۴ هیئت تعزیه جزیره خارگ با حمایت ناخدا منصور رحیم پور در پایگاه دریایی و با حمایت امور فرهنگی شرکت پایانه های نفتی جناب آقای حاج منوچهر مرتضایی و آقای سید نورالله صالحی منش هیئت تعزیه جزیره خارگ بصورت مستقل شروع بکار نمود.
با علاقه و عنایت حضرت اباالفضل العباس ( ع ) از سال ۱۳۸۳ عملا در نقش وشبیه حضرت قرار گرفتم وگاهگاهی در شبیه امام حسین ع وامام سجاد ع هم ایفای نقش نموده .البته در تمام این دوران همسرم سرکار خانم مرضیه تنگستانی با ایفای شبیه حضرت زینب س در کنارم بوده و پس تولد فرزندانم هر سه دخترم با عنایت اهل بیت ع در تعزیه حضور دارند ،تعزیه را از دورودگاه زیر نظر استاد فخاری،استاد حاج محمد باقر باقری حقیقی ،استاد حیدر مشایخی شروع کردم و ازسال ۱۳۸۲تا کنون بصورت فعال در جزیره خارگ زیر نظر استاد گرانقدرم دکتر فریدون یونسی تعزیه،نمایش ،داستان نویسی ونویسندگی را با جدیت کامل دنبال نمودم.استاد یونسی با تمام وجود درآموزش و پرورش اینجانب بی دریغ وچون پدری مهربان لحظه رهایم نکرد.که نتیجه آن در نویسندگی منجر به چاب هشت جلد کتاب و سه اثر آماده چاپ گردیده که ۵ جلد آن در زمینه تحقیق و پژوهش در تعزیه می باشد.
لطفاً در رابطه با کتاب و اثر جدید خود توضیحاتی بفرمایید.
خدا را شاکرم که توفیق عنایت نمود تا موفق شدم کتابهای ,دو قرن ونیم تعزیه در جزیره خارگ, شک های پنهان ذوالجناح ،عاشورا تابلوی جاوید آفریدگار ، ستارگان خورشید
وحسین ع یحیی است را نگاشته و بچاپ برسانم. کتاب سرشک خون هم ، شامل جدید ترین تعزیه استان بوشهر با شعرهای جدید آماده چاپ و ان شاالله این امر بزودی محقق خواهد شد.
روحانی نژاد:
جناب آقای مشایخی مطمئنا در طول سالهای اجرای تعزیه خاطرات زیادی دارید. لطفاً یکی از خاطرات خود را بیان کنید.
کربلایی ابراهیم مشایخی:در سال ۱۳۸۶ هنگام اجرای تعزیه شبیه حضرت اباالفضل ع بودم با شهاب ( یکی از بهترین و فهمیده ترین اسبی که تاکنون دیده ام)در حال تاختن بسوی لشکر اشقیاء بودم که نا گهان یکی از سوارکاران بصورت غیر حرفه ای مسیر حرکت اسب را بست و شهاب بخاطر اینکه با او برخورد نکند یک ترمز شدید گرفت من نیز بدلیل اینکه در دست راستم شمشیر بود نتوانستم خودم را کنترل کنم ،کاملا از زین اسب جدا شدم و از جلو دستان اسب آویزان شدم جوری که احساس کردم سرم زیر پای اسب قرار می گیرد،پس از لحظه انگار کسی دو دست مرا گرفت بالا آورد و روی زین قرار داد بدون اینکه شمشیر از دستم و یا کلاه خود از سرم بیفتد،واین را جزء عنایت خاص حضرت اباالفضل العباس ع می دانم که در آن موقعیت حساس و پیچیده آبرویم را حفظ کرد....ضمنا این صحنه توسط تصویر بردار میدان برادر عزیزم آقای احسان حفظ الله شکار گردید وفیلم آن موجود است.ضمنا در تعزیه عاشورای امسال نیز برای شبیه مارد ابن الصدیف زمانی که حضرت ابالفضل (ع) به او حمله کرد افتاد وکاملا زیر پای اسب قرار گرفت و اسب با هوش شاهین چنان پایش را بلند کرد و از روی بدن آقای سهولی رد شد که تحسین همگان را در پی داشت ...همه اینها معجزات و کرامات تعزیه است که با عنایت خاصه اهل بیت (ع) اتفاق می افتد. حقیرخاک پای همه تعزیه خوانان بویژه تعزیه خوانان اسطوره ای جزیره خارک که از جان برای اجرای تعزیه مایه می گذارند. روحانی نژاد:
کربلایی شنیده ایم بدلیل عارضه قلبی و اینکه در حین اجرا جندین بار دچار مشکل شده بودید توصیه شده بود که بعنوان بازیگر ؛ نقش ایفا ننمایید. اما امسال هم علاوه بر اجرا در روزهای تاسوعا و عاشورا نیت نمودید که در ظهر روز بعد اختصاصا اجرایی داشته باشید که البته با حقیر هماهنگی نمودید ،خدمت برسم ؛ چه مسئله ای باعث شد تا اجرا را داشته باشید
کربلایی ابراهیم مشایخی :سال هاست آرزوی اجرای تعزیه شهادت حضرت اباالفضل العباس (ع) را در لحظه شهادتش داشتم،با توجه به گرمای شدید جزیره خارگ فکر کردن به این موضوع خیلی دشوار بود.چون لحظه شهادت قمر منیر بنی هاشم علمدار کربلا برابر گاه شماری نجوم در سال۶۱ ه ق بین ساعت ۱۴۰۰ تا ۱۶۰۰ است. گرمای بالای ،۵۰درجه جنوب از فکر کردن به این موضوع هر انسان عاقلی را از اجرای این کار بر حذر می داشت . هر چند بارها در تعزیه شهادت حضرت به درک این موضوع مهم رسیده بودم لیکن مسئله ای هم باقی مانده بود و آن همزمان بودن لحظه شهادت با اجرای واقعی تعزیه تجربه ای ناب بود که هر تعزیه خوان شبیه حضرت عباس ع را بدنبال خود می کشد .
با توجه به عمل های مختلف جراحی وممانعت نزدیکان از اجراء و بازسازی لحظه شهادت بدلیل احتمال خطر جانی برای اینجانب از اینکار بر حذر یا دست نیافتنی می نمود یک بار بدور از چشم همگان با چند نفر از دوستان خاص این لحظه را بازسازی کردیم .لیکن بدلیل گرمای بیش از حد بدشواری تمام موضوع خاتمه یافت و باعنایت خود حضرت اباالفضل (ع) بخیر گذشت.
امسال جدا تصمیم به اجرای این کار گرفتم نذر کردم وموضوع را اول با خانواده خودم که تعزیه خوان هستند مطرح کردم چون همسر و دخترهایم که تعزیه خوانان این بخش از تعزیه هستند اعلام آمادگی کردند.وقتی موضوع را با عزیز دلم آقای نوح الله تمیمی نماینده تعزیه در جزیره خارگ و یکی
از کارآمدترین تعزیه خوانان جزیره در میان گذاشتم.چون یاران اباعبدالله درشب عاشورا اعلام داشت ما همگی در کنارت هستیم تمام سختی ها از جمله گرمای شدید را مطرح کردم و گفتم این موضوع اختیاری است و هیچ اجباری در کار نیست باز هم چون حبیب ابن مظاهر یاران را تشویق و ترغیب نمود.همه عزیزان از جان مایه گذاشتند در ساعت مقرر (ساعت ۱۴۰۰) در زمین تعزیه حاضر شدند تا روایتی ماندگار از عشق و دلدادگی اهالی تعزیه به حضرت اباالفضل العباس ع را ازجزیره خارگ بر تارک تاریخ شیعه برای همگان چشمنواز نمایند.
در پایان صحبتی داشته باشید بیان بفرمایید.
کربلایی ابراهیم مشایخی :هیئت تعزیه جزیره خارگ پس از بحران بیماری کرونا با حمایت قاطع مسؤولین جزیره :مدیر عامل مؤمن و محبوب جزیره خارگ آقای مهندس عباس غریبی که علم تعزیه را مجددا از سال گذشته به اهتزار در آوردند وامسال با هم افزایی مسؤولین دلسوز این جزیره امام جمعه محبوب حجت الاسلام کارگر ،بخشدار محترم آقای دشتی زاده،شهردار محترم آقای بحرینی،مدیر محترم ارشاد،برادران اداره بندر وگمرکات،همه اهالی فهیم و دوست داشتنی جزیره، نیروی انتظامی قهرمان،
مدیریت عملیات عمومی مهندس حسین احمدی ،رییس محترم منطقه آقای سید ابراهیم حسینی و همچنین مدیر محترم وکار آمد عملیات عمومی جناب آقای حسین حیدری که الحق و الانصاف اگر ایشان نبودند شاید تعزیه ای به این خوبی اجراء نمی شد.گروه مستند ساز دشتستان بزرگ برادران عزیزم آقایان عباسعلی روحانی نژاد و بهرام حاجی احمدی که عاشقانه خودشان را وقف تعزیه و امام حسین کرده وهمواره یار و همراه تعزیه می باشند. رسانه های افق جنوب، دیار جنوب ، برازجان سلام ودر پایان جای بسی قدر دانی و سپاسگزاری از تعزیه خوانان اسطوره ای جزیره خارگ وگروه بین الملل که از روستای دورودگاه و خوش مکان تشریف فرما شدند.استاد حیدر مشایخی . آقایان حاج حسین حیدری، آقای حاج رضا آفرین وآقای مهدی زیراهی که با کوله باری از تجربه باعث هم افزایی فرهنگی در قلمرو تعزیه شدند.
در پایان ضمن تسلیت مجدد ایام محرم ، از جناب آقای کربلایی ابراهیم مشایخی که در این گفتگو شرکت کردند و همچنین شما دوستداران اهلبیت علیهم السلام که ما را به عنوان مهمان پذیرفتید؛ سپاسگزاریم.