قزاقستان در اعمال تحریم‌های هدف گیرنده روسیه، حد و حدود جدیدی قائل شده و قصد دارد منافع اقتصادی خود را در اولویت قرار دهد.
سریک جومانگارین، معاون نخست وزیر و وزیر بازرگانی و یکپارچگی قزاقستان اعلام کرد اگر تحریم‌ها بر شرکت‌های داخلی که به عنوان کارفرمایان اصلی در حوزه‌های خود عمل می‌کنند، تاثیر بگذارد، این کشور آسیای مرکزی، کورکورانه به تحریم‌ها عمل نخواهد کرد.او در مصاحبه‌ای در آستانه، پایتخت قزاقستان گفت: اجازه نمی‌دهیم تولیدکنندگان خودمان از تجارت منع شوند.
این تغییر آشکار در لفاظی، نشان دهنده مانور قزاقستان است که به عنوان بزرگترین کشور محصور در خشکی جهان، به دنبال دسترسی به بازارهای جهانی برای صادرات کالاها و محصولات کشاورزی است. اما چالش‌ها، با تبدیل شدن روسیه و ایران به کشورهایی که تحت بیشترین تحریم‌ها در جهان قرار دارند، تشدید شده و قزاقستان برای تسهیل حمل کالاهای ممنوعه، زیر ذره‌بین غرب قرار دارد.
اگرچه قزاقستان با کمپین تحریم‌های غرب به سرکردگی آمریکا بر سر عملیات نظامی کرملین در اوکراین، مخالفت کرده است، مقامات ارشدی مانند جومانگارین سابق بر این، محدودیت‌ها را در انظار عمومی به چالش نمی‌کشیدند.
به گفته جومانگارین، قزاقستان به ممنوعیت فروش بلبرینگ‌ها که کاربرد دوگانه نظامی و غیرنظامی دارند نپیوسته است، زیرا یک کارخانه داخلی آنها را با مشخصاتی تولید می‌کند که به طور سنتی فقط در اروپای شرقی و کشورهای شوروی سابق استفاده می‌شود.
دولت‌های غربی می‌گویند بلبرینگ‌ها از جمله کالاهای میدان جنگ با اولویت بالا هستند که برای صنعت دفاعی روسیه ضروری به شمار می‌روند.
تهدید تحریم‌ها
جومانگارین در عین این که اظهار کرد پایبندی قزاقستان به تحریم‌ها ممکن است استثناهایی داشته باشد، تصریح کرد: این کشور همچنان به مقررات پایبند خواهد بود زیرا در برابر تحریم‌ها، یارای مقاومت نخواهد داشت. معاون نخست وزیر قزاقستان بدون اشاره به جزئیات بیشتر، گفت: شرکت‌های داخلی که توسط وزارت خزانه‌داری آمریکا به فهرست تحریم‌ها اضافه شده‌اند، در حال تعطیل شدن هستند.
قزاقستان یکی از کشورهایی است که در تلاش‌های آمریکا و متحدانش، برای منزوی کردن اقتصاد روسیه، نقش اساسی داشته است. قزاقستان و روسیه اعضای یک اتحادیه گمرکی هستند و دومین مرز مشترک طولانی جهان را پس از مرز بین آمریکا و کانادا دارند و خط لوله‌ای که به بندر نووروسیسک روسیه متصل می‌شود، حدود ۸۰ درصد از صادرات نفت قزاقستان را حمل می‌کند.
اما جومانگارین گفت: برخی از اقداماتی که برای جلوگیری از دسترسی روسیه به کالاها در نظر گرفته شده، به شکل نامتناسبی، به قزاقستان آسیب زده است. در این بین، دولت‌های غربی برای جبران خسارت قزاقستان، که روسیه را تا زمان جنگ بزرگترین شریک تجاری خود می‌دانست، اقدامی انجام نداده‌اند.
به گفته جومانگارین، یک نمونه، گروه منابع اوراسیا است که ۴۰ درصد آن به دولت قزاقستان تعلق دارد. این گروه پس از تحریم‌ها که مانع فروش گندله‌های سنگ آهن به روسیه شد، متحمل ضررهای زیادی شده است. در مقابل، بزرگترین مشتری سابق این شرکت، به تامین کنندگان داخلی روی آورد و همراه با سایر فولادسازان روسی رونق گرفت.
چه کسی سود می‌برد؟
معاون نخست وزیر قزاقستان اظهار کرد: در نبود محدودیت‌ها، سود در قزاقستان باقی می‌ماند. در عوض، اکنون به کسانی می‌رسد که تحریم‌هایی علیه آنها اعمال شده است.
به گفته جومانگارین، برخی از محدودیت‌های قزاقستان در واردات، به قدری بازدارنده هستند که یک شرکت چندملیتی برای آوردن تجهیزات لازم و دریافت مجوز با مشکل مواجه شد و باعث شد مرکز توزیع منطقه‌ای خود را به کشور دیگری منتقل کند.
تغییر در جریان تجاری پیرامون قزاقستان، تا حد زیادی به نفع چین بوده است. پکن با با سهمی بیش از یک پنجم از کل تجارت، در حال حاضر بزرگترین شریک تجاری قزاقستان است. اتحادیه اروپا در نیمه اول سال جاری، در مجموع، سهم ۳۶ درصدی را به خود اختصاص داد. در مقابل، روسیه ۱۸ درصد از کل تجارت را در شش ماهه اول سال ۲۰۲۴ تشکیل داد که تقریبا ۱.۵ درصد کمتر از سال ۲۰۲۲ است.
طبق گزارش بلومبرگ اکونومیکس، همزمان قزاقستان به عنوان یکی از بزرگترین قطب های ترانس شیپمنت برای صادرات خودرو اتحادیه اروپا به روسیه، ظاهر شده است.
به گفته جومانگارین، قزاقستان تا حد زیادی بر مشکلات پرداخت با روسیه غلبه کرده است و با بانک‌های غیر تحریمی همکاری می‌کند و حدود ۸۸ درصد از تراکنش‌ها را با ارزهای ملی تسویه می‌کند.
اقدام متوازن کننده
اکنون چالش قزاقستان این است که چگونه بدون زیر پا گذاشتن محدودیت‌هایی که همسایگانش را هدف قرار داده است بین اولویت‌های موجود برای شکستن انزوا، تعادل برقرار کند.
جومانگارین گفت: تحریم‌ها، لجستیک تجارت با اروپا را پیچیده کرده و قزاقستان را مجبور کرده از طریق دریای خزر و سپس از طریق گرجستان دور بزند. حمل و نقل از طریق روسیه دیگر از نظر اقتصادی امکان پذیر نیست زیرا بنادر این کشور از محموله‌های داخلی انباشته شده اند.
بسیاری از بزرگترین جاه‌طلبی‌های قزاقستان بر چین متمرکز شده‌اند و طرحی برای دو برابر کردن تعداد بنادر متصل کننده این دو کشور، به چهار بندر دارد. جومانگارین گفت: لجستیک تنها محدودیت در تجارت با همسایه خود در شرق است.
به گفته این مقام قزاقستانی، قزاقستان که دسترسی به اقیانوس را از دست داده، به دنبال ایجاد مسیرهای تجاری انعطاف پذیرتر با جستجوی یک مسیر جنوبی از طریق دریای خزر به ایران است. مشکل اینجاست که بسیاری از محدودیت‌های موجود، شامل مواردی با کاربرد دوگانه برای صنایع دفاعی و انرژی است.
بر اساس گزارش بلومبرگ، دولت قزاقستان از غرب امتیازاتی درخواست کرده است تا بتواند کالاها را به ایران بفروشد یا از این کشور برای ترانزیت استفاده کند اما فایده‌ای نداشته است.
جومانگارین گفت: قزاقستان هرگز هیچ تحریم یکجانبه‌ای را به رسمیت نشناخته است و قصد دارد به این وضع ادامه دهد. او همچنین گفت: هر بار، مجبور به چانه زدن هستیم. اما به عنوان یک کشور، باید به نحوی زندگی کنیم.
انتهای پیام
∎